Jak zacząć wywiad to kluczowe pytanie dla każdego dziennikarza czy podcastera pragnącego przeprowadzić ciekawą rozmowę. W niniejszym poradniku omówimy wszystkie najważniejsze zagadnienia - od przygotowania, poprzez budowanie relacji, zadawanie pytań, rejestrowanie, aż po finalizację i opracowanie nagranego materiału.
Kluczowe wnioski:
- Solidne przygotowanie to podstawa dobrego wywiadu - warto zapoznać się z sylwetką rozmówcy i przygotować konkretne pytania.
- Należy budować pozytywną relację z gościem i stworzyć przyjazną atmosferę.
- Kluczowe jest umiejętne zadawanie pytań - otwartych, pogłębiających wątek, podtrzymujących dyskusję.
- Warto zarejestrować wywiad w formie audio lub wideo by mieć możliwość późniejszego opracowania.
- Po zakończeniu należy podziękować gościowi i przeprowadzić obróbkę nagranego materiału.
Jak przygotować się do wywiadu
Solidne przygotowanie jest kluczem do przeprowadzenia udanego wywiadu. Warto poświęcić czas na zapoznanie się z sylwetką i dorobkiem naszego rozmówcy - przeczytać publikacje z jego udziałem, obejrzeć wcześniejsze wywiady, sprawdzić profile w mediach społecznościowych. Pomoże nam to lepiej zrozumieć tło jego działalności, osiągnięć, poglądów.
Niezwykle istotne jest też przygotowanie pytań. Powinny one wynikać z naszej wiedzy o gościu, ale także stymulować dyskusję, pogłębiać wątki i poszerzać perspektywę. Warto zawrzeć zarówno pytania otwarte, angażujące rozmówcę, jak i bardziej szczegółowe, konkretne kwestie. Przygotowując zestaw pytań, pomyślmy o logicznej kolejności - od ogólnego wprowadzenia tematu, przez rozwinięcie, aż po podsumowanie.
Jakie pytania zadać na początku wywiadu
Rozpoczynając wywiad, zacznijmy od 2-3 pytań wprowadzających, które pozwolą publiczności lepiej poznać naszego gościa, jego poglądy, motto życiowe, drogę którą przeszedł. Nie muszą być one bezpośrednio związane z głównym tematem wywiadu, ale stworzą kontekst i zaangażują widzów.
Następnie możemy przejść do sedna - bardziej szczegółowych pytań, analiz, dyskusji problemów. W trakcie wywiadu jednak nadal warto co jakiś czas zadawać pytania otwarte, angażujące, które dadzą naszemu gościowi szansę na swobodniejszą, bardziej pogłębioną odpowiedź.
Jak zadawać pytania podczas wywiadu
Kluczowa umiejętność prowadzącego wywiad to zadawanie trafnych, angażujących pytań. Powinny one zachęcać rozmówcę do otwarcia się, dzielenia opiniami, rozwijania myśli. Warto stosować pytania otwarte - te zaczynające się od "dlaczego", "jak", "w jaki sposób". Pozwalają one gościowi na swobodniejszą, bardziej rozbudowaną wypowiedź.
“Najważniejsze pytanie, jakie możesz zadać, to po prostu: „Dlaczego?”. Wszystko inne to pochodne.” Peter Drucker
Dobry wywiad to także umiejętność aktywnego słuchania. Nie przerywajmy gościowi, dajmy mu przestrzeń na rozwinięcie myśli, wyrażenie opinii. A jeśli widzimy, że zaczyna „zbaczać” z tematu albo przedłuża wypowiedź, delikatnie, z szacunkiem naprowadźmy rozmowę na właściwe tory.
Jak reagować na niejasne lub kontrowersyjne stwierdzenia
Czasem wypowiedzi naszych rozmówców mogą być niejednoznaczne, wieloznaczne lub kontrowersyjne. W takich momentach nie obawiajmy się dopytać, poprosić o rozwinięcie lub uściślenie myśli. Możemy także podsumować to, co usłyszeliśmy naszymi słowami by upewnić się, że dobrze zrozumieliśmy intencje wypowiedzi.
Jeśli jednak gość wyraża opinie, z którymi fundamentalnie się nie zgadzamy, zachowajmy profesjonalizm i szacunek. Nie próbujmy go „nawracać” na siłę ani wdawać się w ostry spór. Delikatnie zasygnalizujmy, że mamy odmienne zdanie i przejdźmy do kolejnych wątków wywiadu.
Czytaj więcej: Kto odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy?
Jak budować relację z rozmówcą
Niezależnie od tematu i osoby gościa, zawsze starajmy budować z nim pozytywne relacje, opierając się na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Już na etapie umawiania wywiadu podkreślmy, jak bardzo cenimy jego osiągnięcia, prace, wartość jaką wnosi swoją działalnością. Wyraźmy entuzjazm i radość, że będziemy mogli porozmawiać.
W trakcie spotkania utrzymujmy przyjazną, ciepłą atmosferę - uśmiechajmy się, okazujmy zainteresowanie, kiwnijmy głową by zachęcić do mówienia. Jeśli to nasz pierwszy wywiad z daną osobą, na początku spotkania warto poświęcić chwilę na lepsze poznanie się, zadanie kilku pytań nieco bardziej prywatnych by „przełamać lody”.
| ✔️ | Utrzymuj kontakt wzrokowy |
| ✔️ | Uśmiechaj się i kiwnij głową |
| ✔️ | Zadawaj pytania otwarte |
| ❌ | Nie przerywaj wypowiedzi |
| ❌ | Nie krytykuj, nie oceniaj |
Postawa otwartości, autentycznego zainteresowania drugim człowiekiem z czasem zaowocuje zaufaniem i gotowością do szczerej rozmowy. A to przełoży się na jakość i głębię poruszanych zagadnień, a tym samym satysfakcję wszystkich uczestników wywiadu.
Jak rejestrować wywiad audio i wideo
Aby mieć możliwość późniejszego wykorzystania i opracowania wywiadu, konieczne jest jego zarejestrowanie w formie audio lub wideo. Przed spotkaniem upewnijmy się, że mamy sprawny sprzęt, wystarczającą ilość miejsca na karcie pamięci oraz naładowane baterie.
Warto zadbać także o odpowiednie warunki do nagrywania - ciszę, brak zakłóceń. Jeśli to możliwe, podłączmy dodatkowy mikrofon kierunkowy by uzyskać lepszą jakość dźwięku. Zadbajmy też o kadr wideo - tak by dobrze widoczni byli zarówno prowadzący jak i gość. Przed rozpoczęciem spotkania przetestujmy sprzęt i poprośmy naszego rozmówcę o zgodę na rejestrację.
Jakie formaty nagrań wybrać
Do wyboru mamy nagranie audio lub wideo. Audio wystarczy jeśli wywiad ma być jedynie podcastem lub ma zostać transkrybowany na tekst. Jednak coraz częściej widzowie wolą oglądać wywiady w formie wideo - bardziej angażuje to, pozwala lepiej poznać osobę rozmówcy. Dlatego, jeśli to możliwe, warto rejestrować spotkania właśnie w formacie video.
Niezależnie od tego, czy to audio czy video, zapisujmy pliki w powszechnie akceptowanych formatach - mp3 lub wav w przypadku dźwięku i mp4 lub mov dla obrazu. Pozwoli to bez problemu odtworzyć i wykorzystać nagrania w różnych programach i urządzeniach.
Jak zakończyć wywiad i podziękować
Zbliżając się ku końcowi zaplanowanego czasu spotkania, zwolnijmy nieco tempo rozmowy, podsumujmy najważniejsze poruszone kwestie i zadajmy kilka pytań podsumowujących całość.
Następnie serdecznie podziękujmy naszemu gościowi za poświęcony czas i cenne myśli. Jeśli to nasze pierwsze spotkanie, wyraźmy nadzieję na kontynuację znajomości. Po zakończeniu nagrywania warto też porozmawiać jeszcze przez chwilę nieoficjalnie, bez rejestracji. Pozwoli to zbudować pozytywne relacje, które zaowocują być może kolejnym wywiadem w przyszłości.
- Zaproponuj kontynuowanie rozmowy przy kawie lub posiłku
- Wymieniaj się wizytówkami i obserwuj w mediach społecznościowych
Dobre, osobiste relacje z interesującymi rozmówcami to podstawa sukcesu w zawodzie dziennikarza czy podcastera. Dlatego warto inwestować swój czas i serdeczność w budowanie takich więzi.
Jak opracować nagrany wywiad
Kolejny istotny etap pracy to opracowanie zarejestrowanego materiału. W przypadku audio przede wszystkim warto wyciąć fragmenty ciszy, niekonieczne powtórzenia, usterki techniczne. Podzielmy nagranie na logiczne części tak by łatwiej było odnaleźć konkretne wątki.
Przy wideo oprócz tych zabiegów, możemy także poprawić ostrość obrazu, kolorystykę, dodać napisy. A jeśli zarejestrowaliśmy wywiad kilkoma kamerami, warto przeplatać ujęcia by urozmaicić materiał. Na koniec koniecznie zadbajmy o interesujący opis i tytuł filmu, który zachęci do oglądania.
Transkrypcja wywiadu na tekst
Ciekawą opcją jest również transkrypcja, czyli przepisanie rozmowy z formy audio/wideo na tekst. Da to możliwość publikacji w formie artykułu oraz ułatwi wyszukiwanie konkretnych fragmentów wywiadu.
Istnieją programy, które automatycznie konwertują mowę na tekst, jednak zwykle wymagają one dodatkowej korekty i uzupełnienia. Dlatego często szybciej, taniej i dokładniej będzie zlecić transkrypcję doświadczonemu specjaliście.
Podsumowanie
Przeprowadzenie ciekawego wywiadu to prawdziwa sztuka, wymagająca odpowiednich umiejętności i przygotowania. Niniejszy poradnik szczegółowo omawia, jak zacząć wywiad, aby zaangażować rozmówcę i publiczność. Dowiemy się, jak trafnie formułować pytania, budować relacje z gościem, rejestrować i finalizować materiał.
Kluczowe jest solidne przygotowanie - warto zapoznać się z sylwetką naszego gościa i opracować zestaw interesujących pytań. Podczas wywiadu starajmy się zadawać pytania otwarte, zachęcające do pogłębionych wypowiedzi i dyskusji. Cały czas budujmy pozytywne relacje oparte na wzajemnym szacunku.
Nie zapominajmy także o rejestracji audio lub wideo, aby móc później opracować materiał - wyciąć zbędne fragmenty, poprawić jakość, uatrakcyjnić. Dodatkowo rozważmy transkrypcję, czyli przepisanie rozmowy w formie tekstu. To ułatwi cytowanie najciekawszych myśli.
Stosując się do powyższych wskazówek, z pewnością uda nam się przeprowadzić wciągający wywiad, który zainteresuje i zainspiruje widzów oraz słuchaczy.
